وی ادامه داد: سارقان شناسایی و تحویل مراجع قضایی شدند اما برآورد های انجام شده برای اینکه این بنا سرپا بماند حاکی از نیاز اعتباری ۳۰۰ میلیارد ریالی این پروژه است که اعتبارات قطره چکانی بخش مرمت این اداره کل پاسخ گوی آن نیست لذا چاره بر آن شد تا این بنای تاریخی با نظارت میراث فرهنگی به بخش خصوصی واگذار شود.
امیری نژاد افزود: در این میان مشکلی که در واگذاری این بنا به بخش خصوصی وجود دارد آن است که آن عرصه، مربوط به اداره کل منابع طبیعی است و ما فقط میتوانیم بنا را به بخش خصوصی واگذار کنیم اما سرمایه گذار برای کسب درآمد به بخشی از آن عرصه نیز نیاز دارد.
وی افزود: مکاتبات متعددی با اداره کل منابع طبیعی استان، فرمانداری و دیگر دستگاه های متولی انجام شده است تا منابع طبیعی محدوده ای از این عرصه را به اداره کل میراث فرهنگی گیلان واگذار کند که همراه آن بنا به سرمایه گذار واگذار کنیم و در این راستا چندین سرمایه گذار هم بطور رسمی تقاضای خود را ارائه کردهاند که آن ها را به منابع طبیعی هم معرفی کردهایم اما متاسفانه تاکنون پیگیری ها در این خصوص بی نتیجه مانده است.
معاون میراث فرهنگی گیلان با بیان اینکه کل این مجموعه نزدیک به ۶۰ هکتار است، افزود: منابع طبیعی میگوید در صورت واگذاری، سرمایه گذار باید کل عرصه را به همراه بنا تقبل کرده و نگهداری و مراقبت همه آن عرصه جنگلی را عهده دار شود اما این موضوع از عهده سرمایه گذار خارج است.
امیری نژاد در پی این توضیحات گفت: متاسفانه در بحث مرمت بنای تاریخی اسپی مزگت با چنین چالشی مواجه ایم ضمن آنکه مرمت و بازسازی آن نیز ااز توان اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان خارج است.
مسجد اسپی مزگت در ۸۰ کیلومتری غرب شهر رشت و ۲۲ کیلومتری جنوب شهر تالش در دهستان دیناچال پره سر در حاشیه باختری رودخانه ی دیناچال جای دارد و در سال ۱۳۷۹ در لیست آثار ملی به ثبت رسید.
اسپی مزگت از دو کلمه «اسپی» در زبان تالشی به معنای سفید و «مزگت» در زبان اوستا به معنای «مسجد» تشکیل شده است.
این بنا یک آتشکده قدیمی و بزرگ بوده است که در دوران پس از اسلام و احتمالا بعد از قرن سوم هجری به مسجد تبدیل شده و تا مدت های مدیدی مورد استفاده قرار گرفته است. قدمت این بنا با توجه به کتیبه کوفی و سفال های به دست آمده از آن به دوره سلجوقیان میرسد که با شیر بز و خشت درست شده و با آهک اندود و نماسازی شده است.
منوچهر ستوده در کتاب «از آستارا تا استارآباد» این بنا را یکی از عجایب هفت گانه گیلان نامیده است. او بر این باور است که بیشتر سفال های پیدا شده از کاوش های باستان شناسان مربوط به دوره ایلخانی است و معماری این بنا معماری بومی نیست اما با معماری بومی گیلان به زیبایی تلفیق شده است.
پنج هزار و ۲۰۰ اثرتاریخی در گیلان شناسایی شده که یک هزار و ۲۷۲ اثر در فهرست آثار تاریخی به ثبت ملی رسیده است./